
PEGASUS 13.Nietypowa reakcja Uniwersytetu w Toronto
Wysłano co najmniej trzy różne wnioski o wszczęcie niezależnego dochodzenia w Munk School, University of Toronto, w sprawie „CatalanGate; Extensive Mercenary Spyware Operation against Catalans Using Pegasus and Candiru” raport opublikowany 18 kwietnia 2022r.:
- List podpisany przez 16 profesorów z różnych instytucji badawczych (w tym: University of Barcelona, Elcano Royal Institute, Leiden University, Queen Mary University, CIDE, UNED, CSIC, University of Granada, IE Business School) został wysłany 20 maja 2022 r. wraz z 20-stronicowym dokumentem podsumowującym szereg kwestii etycznych i metodologicznych wykrytych w raporcie „CatalanGate”.
- List podpisany przez ponad 100 profesorów i niezależnych intelektualistów z różnych instytucji (w tym Uniwersytetu Yale, Uniwersytetu w Sewilli, Harvard Medical School, Uniwersytetu Northumbrii, Autonomicznego Uniwersytetu w Barcelonie, Uniwersytetu Karola III, Uniwersytetu Pompeu Fabry, Uniwersytetu Studiów Zagranicznych w Pekinie itp.) został wysłany 5 lipca 2022 r.
- List wysłany przez posła do Parlamentu Europejskiego Jordiego Cañasa 12 lipca 2022r.
Petycje te zostały uzasadnione poważnymi problemami metodologicznymi i etycznymi w badaniach wykrytymi w raporcie, publicznymi zeznaniami wielu Uczestników oraz formalnym oświadczeniem, które dyrektor Citizen Lab, pan Ronald Deibert, upublicznił 13 maja 2022r. Oświadczenie pana Deiberta było odpowiedzią na listę pytań przesłanych przez grupę członków Parlamentu Europejskiego z grupy Renew do prezydenta Uniwersytetu w Toronto, pana Merica Gertlera, 11 maja 2022r. Odpowiedzi pana Deiberta zwiększyły podejrzenia o nieuczciwość, ze względu na sprzeczności z zeznaniami uczestników, celowe pominięcia i determinację, aby uniknąć udostępniania wszelkich istotnych informacji, które mogłyby zostać wykorzystane przez innych badaczy do potwierdzenia lub odtworzenia niektórych analiz, które doprowadziły do dość mocnych wniosków i oskarżeń przeciwko prywatnej firmie i rządowi Hiszpanii.
Wniosek o wszczęcie dochodzenia zawierał dokument obserwacyjny z 22 stronami, zawierający dowody i żądający odpowiedzi dotyczących wielu kwestii zgodnych z przypadkami nierzetelności badawczej, zgodnie z informacjami zebranymi w sekcji 4 Framework to Address Allegations of Research Misconduct Uniwersytetu w Toronto (sekcji oceny rzetelności badań). Obejmowały one potencjalne sfałszowanie danych, nierzetelność finansową, niedostarczenie odpowiednich informacji lub materiałów do rady ds. etyki badań Uniwersytetu, fałszywe lub wprowadzające w błąd oświadczenia sprzeczne ze sprawozdaniem w dobrej wierze, nieuwzględnienie współpracowników, którzy brali udział w analizach kryminalistycznych na potrzeby raportu, celowe przeinaczanie ustaleń itp. Ten list, chociaż adresowany do pani Lorraine Ferris, zastępcy wiceprezesa ds. nadzoru nad badaniami i zgodności na Uniwersytecie w Toronto, został przesłany do prezydenta uniwersytetu, dyrektora Munk School, dyrektora audytu wewnętrznego, dyrektora Citizen Lab, przewodniczącego Rady ds. Badań Nauk Społecznych i humanistycznych oraz do kilku Posłowie do Parlamentu Europejskiego.
Pani Lorraine Ferris odpowiedziała, odrzucając petycję 31 maja 2022r. i ignorując przedstawione dowody. Pierwsza sygnatariuszka listu próbowała wyjaśnić kilka aspektów petycji i niektóre zarzuty, które najwyraźniej błędnie zinterpretowała w kilku wiadomościach e-mail — 1 czerwca, 22 czerwca i 14 lipca 2022r. — i przypomniała jej, że wniosek o wewnętrzne dochodzenie jest zgodny z zasadami dobrego zarządzania Uniwersytetu w Toronto, jego Polityką uczciwości badań oraz raportem Panelu ekspertów ds. uczciwości badań z 2010r. a także z podstawowymi oczekiwaniami akademickimi dotyczącymi przejrzystości i odpowiedzialności publicznej. Co więcej, w wiadomości e-mail wysłanej 14 lipca 2022r. zawarto nowe zarzuty dotyczące potencjalnego nieuczciwości badawczej. Jednak wszystkie odpowiedzi udzielone przez Uniwersytet w Toronto były trudne do uchwycenia, a ostatnia wiadomość otrzymana od pani Ferris, 18 lipca 2022r., była po prostu identyczną odpowiedzią do tej, którą wysłała, aby odrzucić dwa inne listy, w których zażądano niezależnego dochodzenia — jednego od grupy ponad 100 profesorów z wielu różnych uniwersytetów, a drugiego od posła do Parlamentu Europejskiego Jordiego Cañasa—. Ostatnia wiadomość wysłana 19 lipca 2022r. była adresowana wyłącznie do pana Petera Loewena, dyrektora Munk School of Global Affairs and Public Policy, ale nigdy nie odpowiedział.
Autor tej recenzji skontaktował się również z członkami Rady ds. Etyki Badań Naukowych Uniwersytetu w Toronto w sprawie udziału pana Eliesa Campo w dochodzeniu, ujawnienia konfliktów interesów, ujawnienia potencjalnie problematycznych kwestii etycznych dotyczących konkretnego dochodzenia w Katalonii i finansowania tego dochodzenia. Jednak odpowiedź otrzymana od pani Margaret Pichora-Fuller 29 kwietnia 2022r. była bardzo krótka, niejednoznaczna i pomijała większość pytań. Wniosek o kontynuację skierowany do pani Pichora-Fuller tego samego dnia nigdy nie został potwierdzony. Przypuszczalnie nie poproszono o żadne konkretne zezwolenia ani nie udzielono ich w związku z dochodzeniem w Katalonii, a rada ds. etyki nie została poinformowana, że analizy kryminalistyczne i wybór przypadków do raportu zostały przeprowadzone przez partie polityczne. Wygląda to tak, jakby Rada ds. etyki badań uniwersyteckich przyznała Citizen Lab swoistą „przepustkę” na projekt Pegasus, a Citizen Lab zinterpretowało to tak, że może działać podobnie w demokracjach i krajach autorytarnych, zakładając brak praworządności i nielegalność nadzoru policyjnego.
Udzielenie takiej ogólnej licencji na prowadzenie wysoce wrażliwych badań (bez dalszej walidacji komisji ds. etyki badań) i zablokowanie wszelkich prób wszczęcia niezależnego dochodzenia jest niezwykle problematyczne. Uniwersytet w Toronto może nieumyślnie tworzyć zachęty do lekkomyślnego i nieakademickiego zachowania. Zaobserwowany niezgłoszony (istotny i polityczny) konflikt interesów w połączeniu z nieprzejrzystym i nieodpowiedzialnym zachowaniem można interpretować jako sprzeczny z etosem akademickim. Nie jest jasne, czy ta sprawa jest przykładem zaskakująco łagodnej polityki etyki badań w Munk School i University of Toronto, czy też jest to po prostu wyjątek, który ilustruje istnienie zróżnicowanych standardów i oczekiwań dotyczących przestrzegania zwykłych przepisów dotyczących etyki badań w naukach społecznych w tych kanadyjskich instytucjach.
Biorąc pod uwagę brak współpracy i wiarygodnych wyjaśnień ze strony Research Oversight and Compliance Office i Research Ethics Board, Rzecznik Uniwersytetu Toronto, pan Bruce Kidd, został 22 lipca 2022r. poproszony formalnie o interwencję w sprawie i przekonanie University of Toronto i Munk School do wszczęcia dochodzenia w tej sprawie.
Jednakże pan Bruce Kid odrzucił wniosek, twierdząc, że ktoś spoza Uniwersytetu nie podlega jego jurysdykcji, ale wyraził również, że jeśli ktoś podlega ich jurysdykcji, zostanie przekierowany do wyżej wymienionego Biura Nadzoru i Zgodności Badań:
„Zakres obowiązków Rzecznika Uniwersytetu uniemożliwia mi rozpatrywanie skarg złożonych przez osobę, która nie podlega jurysdykcji Rady Gubernatorów Uniwersytetu, a także skarg, które nam nie podlegają. Należy pamiętać, że jeśli członek społeczności UofT, który podlega naszej jurysdykcji, skontaktuje się z nami z podobnymi obawami dotyczącymi działalności Citizen Lab, przekażemy jego skargę do Biura Nadzoru Badawczego i Zgodności”.
Ponadto wniosek o dostęp do informacji publicznej i ochronę prywatności (FIPPA) został złożony 22 lipca 2022r. (wniosek nr 22-0052). 22 sierpnia 2022r. pan Rafael Eskenazi, dyrektor Biura ds. wolności informacji publicznej i ochrony prywatności, potwierdził, że zapisy odpowiadające na wniosek zostały zlokalizowane, ale ponieważ zapisy te mogą mieć wpływ na interesy osób trzecich, konieczne było przeprowadzenie konsultacji. 21 września 2022r. pan Eskenazi częściowo spełnił formalny wniosek o przejrzystość. Wniosek obejmował ujawnienie 6 typów danych:
- Dochód lub inne źródła finansowania otrzymane przez Citizen Lab od 2017r. W tym finansowanie z Munk School / University of Toronto, a także ze szczegółowej kwoty finansowania otrzymanej przez inną instytucję i osobę prywatną, w tym anonimowych darczyńców, finansowanie z grantów badawczych, finansowanie jako zapłata za potencjalne usługi świadczone przez Citizen Lab na rzecz osób trzecich itp. Proszę podać daty, w których dokonano płatności lub alokacji.
- Każdy inny rodzaj znaczącej darowizny, korzyści, rekompensaty materialnej lub prezentu otrzymanego przez Citizen Lab lub jego pracowników naukowych.
- Informacje o alternatywnych źródłach finansowania zadeklarowanych Munk School/University of Toronto przez członków wydziału i pracowników Citizen Lab (jeśli nie możesz ujawnić nazwisk odbiorców lub nazw organizacji, które ich zatrudniają lub korzystają z ich usług poza Munk School/UofT, podaj zanonimizowane informacje, np. pracownik 1 wykonuje płatną pracę dla firmy konsultingowej ds. bezpieczeństwa IT, pracownik 2 zasiada i otrzymuje wynagrodzenie za swoją pracę w zarządzie międzynarodowej organizacji pozarządowej itp.) Prosimy o uwzględnienie wszystkich znanych alternatywnych działań zgłoszonych Munk School/UofT od 2017r. (nawet tych, które ustały do czasu żądania dostępu).
- Informacje o wszelkich umowach o świadczenie usług podpisanych przez Citizen Lab z jakąkolwiek organizacją związaną z projektem Pegasus (mogą to być umowy związane z usługami świadczonymi lub otrzymywanymi). Proszę podać również daty, kwotę i dane identyfikujące organizację lub poszczególnych wykonawców zaangażowanych w umowę.
- Protokóły ze spotkań w Citizen Lab i Szkole Munka, w których pojawiły się jakiekolwiek odniesienia do śledztwa w sprawie oprogramowania szpiegującego Pegasus lub Candiru w Katalonii.
- Kopie wszelkich umów i protokołów ze spotkań pomiędzy Citizen Lab i Apple, Citizen Lab i WhatsApp/Facebook, Citizen Lab i dowolną firmą komunikacyjną/PR, a także pomiędzy Citizen Lab i dowolną katalońską organizacją polityczną lub firmą od 2017r.
Uniwersytet w Toronto opublikował arkusz kalkulacyjny, który zawierał kwoty otrzymane przez Citizen Lab i datę, ale nie zawierał nazw organizacji finansujących. Finansowanie Citizen Lab wyniosło 1 750 135 CAD na kurs akademicki 2019-2020, kiedy rozpoczęło się dochodzenie w Katalonii, a finansowanie uzyskane na kurs akademicki 2021-2022 wyniosło 3 713 603 CAD (wzrost o 112%). Informacje dotyczące nazw organizacji finansujących były później kilkakrotnie wnioskowane do Biura ds. Wolności Informacji i Ochrony Prywatności, ale bezskutecznie. Po kilku wymianach i okresach teoretycznie niezbędnych do konsultacji z zainteresowanymi stronami, 30 stycznia 2023r. to biuro ogłosiło, że „informacje o fundatorach/darczyńcach w częściach A i B Twojego wniosku zostały wstrzymane na mocy FIPPA s. 18(1)(c), ponieważ można by zasadnie oczekiwać, że ujawnienie zaszkodzi interesom ekonomicznym lub pozycji konkurencyjnej Uniwersytetu”. Podane uzasadnienie jest dalekie od zadowalającego. Ukrywanie nazwisk wszystkich osób i organizacji finansujących ośrodek badawczy należący do publicznego uniwersytetu jest niezwykle niezwykłe i prawdopodobnie problematyczne z prawnego punktu widzenia.
Uniwersytet w Toronto ustalił, że wszelkie odpowiadające zapisy na część C wniosku zostaną wyłączone zgodnie z sekcją 65(6) ustawy FIPPA, ponieważ ustawa FIPPA nie ma zastosowania do zapisów gromadzonych, przygotowywanych, przechowywanych lub wykorzystywanych przez lub w imieniu Uniwersytetu w związku ze sprawami związanymi z zatrudnieniem, w których Uniwersytet ma interes.
Uniwersytet w Toronto twierdził, że nie znalazł żadnych dokumentów odpowiadających częściom D i E wniosku, co wydaje się bardzo dziwne, biorąc pod uwagę skalę projektu i widoczne kontakty z partiami i organizacjami niepodległościowymi od lipca 2020 r.
Uniwersytet w Toronto odnalazł 124 strony dokumentów odpowiadających na część F wniosku, ale to decyzja Uniwersytetu o udostępnieniu tylko 9 stron w całości i 3 stron w części, jak następuje:
- 112 pełnych stron wstrzymano przed ujawnieniem, ponieważ zawierają szczegółowe informacje badawcze, których ujawnienie można by zasadnie uznać za szkodliwe dla badań, zgodnie z sekcją 65(8.1) ustawy FIPPA, a ustawa FIPPA nie ma zastosowania do tych zapisów
- Część 1 strony została wstrzymana, zgodnie z sekcją 14(1)(e) ustawy FIPPA, ponieważ można by zasadnie oczekiwać, że ujawnienie może zagrozić życiu lub bezpieczeństwu fizycznemu funkcjonariusza organów ścigania lub jakiejkolwiek innej osoby, a zgodnie z sekcją 20 ustawy FIPPA, ponieważ można by oczekiwać, że ujawnienie może zagrozić zdrowiu i bezpieczeństwu
- Fragmenty 2 stron zostały wstrzymane zgodnie z sekcją 21 ustawy FIPPA, ponieważ zawierają dane osobowe, których ujawnienie stanowiłoby nieuzasadnione naruszenie prywatności.




9 listopada 2022 r. Uniwersytet w Toronto opublikował strony odpowiadające dwóm umowom (z wyłączeniem załączników):
- Umowa na kwotę 46 900 CAD z BYFACILITY S.L. reprezentowaną przez p. Axela Gasulla Roglà (jedynego administratora) na projekt wizualny, front-end, back-end i utrzymanie strony internetowej. Umowa podpisana przez p. Petera Loewena (dyrektora Munk School of Global Affairs and Public Policy) i p. Melanie Woodin (University of Toronto) 5 kwietnia 2022r. Umowa ta miała prawdopodobnie na celu opracowanie strony internetowej z infografikami do raportu CatalanGate, podpisanej przez Domestic Data Streamers. Kwota przeznaczona na stronę internetową z infografikami jest bardzo nietypowa w świecie akademickim, gdzie budżety są bardzo ograniczone. Warto zauważyć, że firma ma siedzibę w Barcelonie.
- umowa na kwotę 7500 CAD z panem Milanem Schramekiem na stworzenie animacji uzupełniającej raport Citizen Lab na temat cyfrowej transnarodowej represji. Umowa została podpisana 7 grudnia 2021r.
Wśród 112 stron wstrzymanych znajdują się domniemane umowy podpisane między Citizen Lab a katalońskimi organizacjami politycznymi, Apple i/lub WhatsApp/Facebook, ale Uniwersytet nie chce udostępniać tych informacji. Ważne jest, aby zauważyć, że Pan Deibert wyraźnie stwierdził w oficjalnym liście odpowiadającym na Renew EMPs, że „Citizen Lab nigdy nie otrzymało zlecenia znalezienia dowodów na pozew od żadnej ze stron jakiegokolwiek postępowania sądowego, w tym Apple. W żadnych okolicznościach nie podjęlibyśmy się zleconych badań”. Istnienie takich umów wydaje się przeczyć twierdzeniom pana Deiberta i może potencjalnie wiązać się z nieujawnionym konfliktem interesów ekonomicznych, co może oznaczać naruszenie ram uczciwości badań Uniwersytetu w Toronto.
Citizen Lab nie powinno działać w środowisku akademickim, jeśli nie jest chętne do przestrzegania podstawowych konwencji akademickich, norm odpowiedzialności i kodeksu deontologicznego. Jeśli nie przestrzegają metody naukowej i po prostu wykonują pracę przemysłową lub aktywizm polityczny, mogą ustanowić się jako prywatna firma lub organizacja pozarządowa i kontynuować współpracę z dużymi korporacjami technologicznymi i partiami politycznymi. Alternatywnie, mogą ustanowić się publicznie jako oddział konsultingowy Uniwersytetu i określić swoje źródła finansowania, a także interesy ekonomiczne i polityczne leżące u podstaw ich badań. Przedstawianie jako naukowego fragmentu badań, który nie spełnia minimalnych standardów akademickich, jest oszukańczą praktyką.
Obojętność wykazana przez panią Ferris i innych liderów Uniwersytetu w Toronto, którzy zostali skopiowani w kilku wymianach wiadomości, a zatem świadomi poważnych oskarżeń i bardzo niewystarczających uzasadnień dla niezbadania oskarżeń w sprawie, jest bardzo problematyczna. Citizen Lab jest bardzo wpływowe i przyczyniło się do przyciągnięcia dużej uwagi mediów i finansowania do Munk School i University of Toronto. Jednak jeśli byli tak pewni, że Citizen Lab działało z poszanowaniem ich polityki uczciwości badań, dlaczego działali w tak nieprzejrzysty sposób, udzielając późnych i niejednoznacznych odpowiedzi i ignorując dobrze udokumentowane dowody wskazujące na prawdopodobne niewłaściwe postępowanie badawcze? Nawet gdy pokazano im oskarżenia zawarte w raporcie i kampanię propagandową mającą na celu hiperboliczne zdyskredytowanie Hiszpanii na arenie międzynarodowej, europejskiej demokracji i państwa członkowskiego UE, nie wykazali żadnego widocznego zainteresowania lub zainteresowania wyjaśnieniem jakiegokolwiek potencjalnego błędu lub nieporozumienia.